Jak rozpoznać zaburzenia rozwojowe u dziecka? – WYWIAD

Napięcie mięśniowe

Prawidłowa pozycja dziecka w pierwszym kwartale życia charakteryzuje się przewagą napięcia mięśni zginaczy kończyn nad prostownikami, dlatego dziecko położone na plecach ma symetrycznie  zgięte w stawach rączki i nóżki. Jest to tzw. pozycja zgięciowa. Od drugiego półrocza zmniejsza się stopniowo napięcie mięśni zginaczy i kończyny prostują się. Ta sytuacja umożliwia dziecku rozwój funkcji ruchowych, przygotowuje go do przyjmowania dowolnej pozycji ciała oraz samodzielnego przemieszczania się.

Odruchy noworodkowe

To co najczęściej budzi niepokój rodziców to obecność pierwotnych odruchów neurologicznych. Ich występowanie  jest typowe dla tego wieku a opóźnione zanikanie może wskazywać na uszkodzenie ośrodkowego układu nerwowego. Do odruchów noworodkowych zaliczamy między innymi:

• Odruch Moro zwany również odruchem przestrachu – składający się z 2 faz. Pierwsza to reakcja na bodziec (akustyczny, gwałtownej zmiany pozycji ciała) w wyniku której dochodzi do szybkiego wyrzutu rąk, otwarcia dłoni i nabrania powietrza. W drugiej fazie ręce ulegają zgięciu, piąstki zaciśnięciu, dziecko wykonuje wydech i zaczyna płakać. Odruch Moro ustępuje zwykle ok. 3-4 miesiąca życia ale u niektórych dzieci pierwsza faza utrzymuje się nawet do 6-7 miesiąca.
• Odruch chwytny – jest reakcją na dotyk wewnętrznej powierzchni dłoni lub podeszwowej powierzchni palców stóp. Odruch ten ustępuje do 4 miesiąca życia dziecka.
• Odruch ssania (ryjkowy) – jest to odruch potrzebny nie tylko do jedzenia, lecz także pobudza pracę jelit, ułatwia wypróżnianie, uspokaja i wycisza. Odruch ten zanika w 3 miesiącu życia. Po tym czasie dziecko ssie po to by zaspokoić głód lub w sytuacjach dla niego stresowych.
• Odruch chodu automatycznego (stąpania)- to odruch wyzwalany przez kontakt podeszwy stopy z podłożem. Utrzymuje się on do 2 miesiąca życia.

Kamienie milowe

Kamienie milowe w rozwoju dziecka to pojawianie się  następujących po sobie umiejętności w określonym czasie. Należy pamiętać,  że rozwój każdego dziecka przebiega indywidualnie. Czas osiągnięcia kolejnych ”kamieni milowych” może różnić się nawet o parę miesięcy.

Na rozwój dziecka ma wpływ wiele czynników dotyczących zdrowia przyszłej mamy (jeszcze przed zajściem w ciążę),  przebiegu ciąży, okresu okołoporodowego, środowiska w jakim żyje rodzina. Pilnie obserwując naszego malucha możemy dostrzec pewne problemy, które powinnyśmy wyjaśnić z lekarzem prowadzącym.

W związku z tym należy zwracać szczególną uwagę na występowanie takich zachowań jak :

• nieprawidłowe, niesymetryczne ułożenie ciała,
• odginanie główki do tyłu w pozycji na plecach,
• wyginanie się w literkę C, 
• prostowanie nóżek,
• silne zaciskanie piąstek ( szczególnie po 2 miesiącu życia),
• prężenia całego ciała,
• niepokój  lub małą ruchliwość,
•  wiotkość.
• opóźnione zanikanie odruchów noworodkowych
• opóźnienie lub pomijanie kolejnych etapów rozwojowych

Jak należy się więc zachować jeżeli dostrzeżemy któryś z wyżej wymienionych lub innych (ale niepokojących nas) objawów?  Doradzam zawsze kontakt z lekarzem pediatrą. Często normalne zachowania niemowląt są mylone z objawami występującymi w różnych schorzeniach. Warto też skontaktować się z fizjoterapeutą w celu uzyskania porady dotyczącej prawidłowej pielęgnacji dziecka, prawidłowego układania, noszenia maluszka. Ma to duże znacznie gdyż często już u dziecka w okresie ciąży może dojść do np. zwiększonego napięcia pewnych grup mięśniowych. Wynika to najczęściej z ograniczoną przestrzenią jaką ma do dyspozycji dziecko w macicy. W takiej sytuacji fizjoterapeuta poza poradą pielęgnacyjną może również zaproponować masaże, ćwiczenia, których zadaniem będzie likwidacja nieprawidłowych napięć.

Jednakże nie zawsze odpowiednia pielęgnacja jest wystarczająca dla uzyskania prawidłowego rozwoju dziecka i zniwelowania niewielkich problemów.  Wtedy należy udać się do neurologa i wdrożyć ćwiczenia usprawniające, które prowadzone są zgodnie z instruktarzem fizjoterapeuty.

Materiał powstał przy współpracy z:

Przychodnią eDoktor24.pl

Naszym Ekspertem jest pediatra: lek. Barbara Fedyna - Kwiatkowska